Yüksek lisans, doktora, tıpta uzmanlık, diş hekimliğinde uzmanlık ve sanatta yeterlik tezlerinin “tam metin erişime açık olarak” toplandığı tek merkez olan “YÖK Ulusal Tez Merkezi’ne araştırmacıların ilgisi her geçen gün artmaya devam ediyor.

2020 yılında 87 milyon 587 bin 547 sayfa görüntülenme sayısına ulaşan tez merkezinde “kullanıcı, veri tabanına kayıtlı tez, sisteme yeni eklenen ve tezlerin indirilme sayılarında” bir önceki yıla nazaran büyük artışlar yaşandı.

TEZ MERKEZİNDEN FAYDALANAN KULLANICI SAYISI 6 MİLYONA ULAŞTI

2020 yılı verilerine göre, YÖK Ulusal Tez Merkezinden faydalanan kullanıcı sayısı bir önceki yıla göre yüzde 20 oranında artarak toplam 6 milyon 40 bin 16’ya ulaştı. Bu sayı 2019 yılında 5 milyon 36 bin 614 idi. Böylelikle bir yılda 1 milyondan fazla yeni kullanıcının daha sistemi kullandığı görüldü.

2020 yılında YÖK Ulusal Tez Merkezi veri tabanına 50 bin yeni tez eklenerek merkezdeki toplam tez sayısı 645 bin 89’a ulaşırken, sistemdeki bütün tezlerin toplam indirilme sayısı 17 milyon 126 bin 496 olarak gerçekleşti.

2019 yılında eklenen tezlerin erişime açık olma oranı yüzde 97’nin üzerine çıktı

“Yeni YÖK”ün girişimleriyle başlatılan yasal süreç sonucunda tezlerin açık erişime açılması kararı neticesinde 2019 yılında eklenen tezlerin erişime açık olma oranı yüzde 97’nin üzerine çıktı. YÖK Ulusal Tez Merkezine bilhassa araştırmacıların ilgisinin artmasında “tezlerin erişime açık olma oranının artmasının” önemli rol oynadığı düşünülüyor.

“ULUSAL AKADEMİK AÇIK ERİŞİM SİSTEMİ” KURULACAK

YÖK tarafından yürütülen “Açık Bilim ve Açık Erişim” çalışmaları çerçevesince, ülkemizdeki bütün üniversitelerde uluslararası standartlarda “Ulusal Akademik Açık Erişim Sistemi”nin kurulması hedefleniyor. Bu sistem sayesinde, üniversitelerimizde yürütülen bilimsel faaliyetler neticesinde yazılan lisansüstü tezler, makaleler, kitaplar, kongre bildirileri ve diğer yayınların bibliyografik denetimi sağlanarak “uluslararası standartlarda, açık erişimde” araştırma hizmetine sunulacak.

Ulusal Akademik Açık Erişim Sistemi’nin hayata geçirilmesi neticesinde üniversitelerimizdeki yayınların “uluslararası sistemlerde daha görünür hale gelmesi” ve bilim insanlarımızın “daha da tanınır olması” sağlanacak.

Ülkemizde yapılan bilimsel çalışmaların uluslararası görünürlüğünün artması ile üniversitelerimizin dünyadaki çeşitli derecelendirme kuruluşlarınca yapılan değerlendirilmelerde olumlu etkisi olacak.

AÇIK BİLİM VE AÇIK ERİŞİM ÇALIŞMALARININ BİRİNCİ AŞAMASI TAMAMLANIYOR

YÖK’te Açık Bilim ve Açık Erişim çalışmalarının planlanması, yürütülmesi ve koordine edilmesi ile bütün üniversitelerde uluslararası standartlarda Açık Akademik Arşiv Sistemi kurulması ve bu sistemlerin geliştirilip, sürekliliğinin sağlanması amacıyla “Yükseköğretim Açık Bilim ve Açık Erişim Çalışma Grubu” oluşturuldu.

Bu çalışma grubu tarafından hazırlanan eylem planı kapsamında üniversitelere gönderilen bir genelge ile açık bilim ve açık erişim konusunda atılacak somut adımlar konusunda bilgi verilerek örnek bir “Açık Bilim ve Açık Erişim Politikası” paylaşıldı.

YÖK Açık Bilim Sisteminin Türkiye adresli tüm bilimsel yayınları içermesi hedeflenmekte olup, üç aşamalı bir çalışma planı öngörülmekte. İlk aşamada YÖK Tez Merkezindeki tüm tezlerin uluslararası anlamdaki görünürlüğünü artırmak ve uluslararası diğer sistemlerce erişilebilir olmasını sağlamak üzere bu sisteme aktarımı üzerine çalışıldı. Bu aşama tamamlanmak üzere olup, 2021 yılının ilk yarısında tezlerin yer aldığı “YÖK Açık Bilim Sistemi”nin açılması planlanıyor.

YÖK Açık Bilim Sistemi üzerindeki çalışmalar sistemin YÖKSİS ile entegrasyonunun sağlanması ile devam edecek olup, son olarak da üniversite akademik açık arşivlerindeki verileri harmanlanarak; Ulusal Akademik Yayınların uluslararası sistemlerde görünürlüğünün artırılması sağlanacak.

ON BİRİNCİ KALKINMA PLANINDA DA YER ALDI

YÖK tarafından başlatılan Açık Bilim ve Açık Erişim çalışmaları On Birinci Kalkınma Planında Eğitim, Politika ve Tedbirler başlığı altında “Üniversitelerin dijital çağa ayak uydurması ve bilgiye ulaşımda açık erişim ve açık bilim uygulamalarının hayata geçirilmesi amacıyla açık erişim altyapıları ile uyumu sağlanacaktır” ifadesiyle yer aldı.

8İHA)

Kaynak: İHA