Konya Ticaret Odası (KTO) Karatay Üniversitesi Sosyal ve Beşeri Bilimler Fakültesi Sosyoloji Bölümü akademisyenlerinden Dr. Öğr. Üyesi Hatice Budak, sosyal medyayı ve mahremiyet üzerindeki dönüştürücü etkisini, sosyolojik açıdan değerlendirdi.
Günümüz toplumlarında değişen sosyal medya iletişimine değinen Dr. Öğr. Üyesi Hatice Budak, “Bireyin hem kendi iç aleminde hem de diğer bireylerle birlikte kainatı anlamlandırma sürecinde iletişim, en temel kavramlardan biridir. İnternetin keşfi ile de günümüz toplumlarında kitle iletişiminin, geleneksel medya araçlarından sosyal medya platformlarına doğru yön değiştirdiği söylenebilir. Sosyal medyada iletişimin değişmesiyle beraber mahremiyet değerinin de anlam ve sınır değişikliğine uğradığını görüyoruz. İletişimin değişen yapısı, bireyin kırmızı çizgilerinde ve diğer bireylerle olan ilişkisinde belirginleşen mahremiyetin anlamı üzerine düşünmeye sevk etmektedir. Sosyal paylaşım sitelerinin ortam ve iletişim biçiminin değişim sürati, bu mecradaki paylaşımların ve bu paylaşımlara yapılan yorumların gelip geçiciliği, bireylerin daha fazla mahrem içeriği paylaşmasını etkileyebilmektedir." ifadelerine yer verdi.
"Mahremiyetin içeriği mekan ve zamana göre değişiklik gösterebilir"
Dr. Öğr. Üyesi Hatice Budak, “Sosyal hayatta gerek birincil gerekse ikincil ilişkilerde bireyler mahrem değerinin iletişim noktasında çizmiş olduğu sınırlara azami ölçüde dikkat ederler. İnsanın sosyal bir varlık olması hasebiyle mahremiyet, bireyin tek başına olduğu anlardan ziyade sosyal çevrede anlam kazanıyor. Bu minvalde mahremiyet için hem kişinin kendisi ile tek başına yalnız kaldığında hem de diğer insanlarla olan iletişimindeki seçici kontrolüdür” dedi. Sosyal medya iletişiminde, bireylerin yüz yüze olmamasının etkisiyle özel alanları üzerindeki kontrol mekanizmasını etkin olarak işletemediğinin altını çizen Budak, “Beğenilmek, takdir edilmek, görünür olmak vb. etkiler bireyin sosyal medya mecralarında özel hayatlarını daha fazla teşhir etmelerini veya diğer bireylerin özel hayatlarını deşifre etmelerini tetikliyor. Sosyal medya sanal bir gerçeklik olarak aslen sosyal hayatın gerçekliğini etkiliyor ve sonuçta sosyal, ahlaki, dinî değerler üzerinde dönüştürücü bir kuvvet halini alıyor.” şeklinde konuştu. Mahrem alanın içeriğinin kültürden kültüre göre değişebileceğine de değinen Budak, “Nelere mahrem diyebileceğimiz, kültüre göre değişir. Aynı kültürde, toplumda zaman içerisinde de değişiklik gösterir” ifadelerine yer verdi.
Sosyal medyada mahremiyet sınırlarına dikkat edilmesi konusunda önemli noktalara değinen Dr. Öğr. Üyesi Budak, “Sosyal paylaşım sitelerinin sınırsız ve şeffaf iletişim ideali öncelikle gerçek yaşamın örtülü ve kurallı ilişki biçimlerini transparan ve geçirgen hale getirebilmekte, sonrasında ise mahremiyetin gizlilik ve özerklik özelliklerinin yitirilmesini etkileyen faktörlerden biri olarak bu sürece dahil olmaktadır. Sosyal medyada mahremiyet tamamen bitmiştir demek gerçekçi olmamakla birlikte, sosyal ağlarda mahremiyet sınırlarının genişlediğini ancak mahremiyet algısının kendi içinde daralma yaşadığını söylemek mümkündür. Bireyler gerçek hayattaki iletişim ile sosyal medyadaki iletişim noktasında kıyaslamalar yaparak mahremiyet değerinin kaybını minimalize ederken, özel alan paylaşımlarının seçici kontrolünü maksimize edebilirler” şeklinde konuştu.
Kaynak: İHA