Makine Mühendisleri Odası Konya Şubesi Başkanı Dr. Aziz Hakan Altun, araç lastiklerinin öneminin büyük olduğunu belirterek alınacak önlemler hakkında uyarılarda bulundu.
Araçta hızlanma, tork ve fren güçlerinin doğrudan uygulandığı parçaların lastikler olduğunu ifade eden Dr. Aziz Hakan Altun, “Tork ve fren güçlerinin doğrudan uygulandığı parçalar lastiklerdir ve araçların yolla temasını sağlayan tek unsurdur. Bu sebeple lastiklerin önemi göz ardı edilmeyecek kadar büyük ve sürüş güvenliği açısından hayati önem taşır. Maalesef bu önemine karşılık vatandaşların araçlarda en az önem verdiği aksamlardan birisi de lastiklerdir. İyi bir lastiğin düz yolda iyi bir stabilite, yön tutturma, şok uygulamalarında dayanıklılık, yüksek hızlarda uyum ve aynı zamanda uzun ömürlü olma özelliklerini barındırması gerekmektedir. Yanlış basınç uygulanmış bir lastik kötü yol tutuşa ve fren mesafesinin uzamasına neden olduğu gibi, balans bozukluğu bulunan bir lastik de yolla teması azaltıp hayati tehlikeye neden olabilir. Lastikler üretildikleri mevsim şartlarına uygun olarak seçilmelidir. Araç lastiklerinin mevsimlerinde takılması gerektiğini belirten Altun, “Yaz lastikleri yazın, kış lastikleri de kışın kullanılmalıdır. Özellikle lastiklerin bilinçsiz kullanımı ekonomik ömürlerini çok kısaltır. Lastiğin ömrünü uzatmak için uygun servis koşullarında kullanılması ve aşağıda belirtilen hususlara dikkat edilmesi gerekir” dedi.
Dr. Aziz Hakan Altun, araç lastiklerinde dikkat çekilmesi gereken maddeleri şu şekilde sıraladı:
“Lastik şişirme basınçları en az 15 günde bir kontrol edilmeli, basınç düşmüşse uygun seviyeye getirilmelidir. Isınan lastiğin hava basıncı yükselebileceğinden lastiklerin hava basıncı, lastik soğukken ölçülmeli ve ayarlanmalıdır. Isınma sonucu yükselen hava basıncını azaltmak için lastiğin havasını boşaltma yoluna kesinlikle gidilmemelidir. Ayrıca stepne lastiğin basıncı da düzenli olarak kontrol edilmelidir. Araçların rot-balans ayarı her 10 bin kilometrede bir yaptırılmalıdır (yanlış ve hatalı kullanımdan dolayı bozulmadı ise). Lastiklerin her 10 bin kilometrede bir rotasyonunu (yer değiştirme) yaptırılmalıdır. Radyal lastiklerde dönüş yönünü değiştirmeden öndeki lastikler arkaya arkadakiler öne takılmalıdır. Lastiklerin diş derinliğini her 5 bin kilometrede bir kontrol edilmelidir. Diş derinliği 1.6 milimetreden az (kışın ise diş derinliğinin 3 mm’den az olması çekişi olumsuz etkiler) olan lastikler kullanılmamalıdır. Özellikle ıslak zeminde lastiğin suyu boşaltması ve yere tutunması güçleşeceğinden diş derinliği bu seviyenin altına düşmüş lastiklerin değiştirilmesi emniyet açısından çok önemlidir. Uzun yola çıkarken ve araç yüklüyken hava basıncı 2 PSI arttırılmalıdır (karlı ve buzlu havalarda daha iyi çekiş sağlayacağı düşüncesiyle lastik havası kesinlikle azaltılmamalıdır. Tersine bu gibi durumlarda hava basıncını yaklaşık 3 PSI artırmak zemindeki karlı buzlu tabakayı yarmaya yardımcı olup çekişi artıracaktır). Lastikler mümkünse her kullanımdan önce gözle kontrol edilmelidir. Lastiğe çivi taş cam gibi yabancı maddeler batmış ise bunlar çıkarılmalıdır. Hasar gören lastik vakit geçirmeden tamir ettirilmelidir. Hasar görmüş veya herhangi bir nedenle hava basıncı çok azalmış lastikle yola devam edilmemelidir. Lastiği parlatmak için petrol ürünleri içeren deterjan veya cilalar kullanılmamalıdır. Bozuk ve taşlı yollarda yüksek hız yapılmamalıdır. Ani ve sert fren yapılmamalı, aracı ani kaldırıp patinaj yapmaktan kaçınılmalıdır. Aksi halde lastiklerde düzensizlik ve erken aşınmalar meydana gelebilecektir. Lastiği keskin kaldırım kenarlarına sürtmekten kaçınılmalıdır. Lastiğin gövdesini oluşturan kordların çok hafif hasar görmesi bile üzerinde yüründüğünde lastikte tehlikeli olabilecek büyük arızalara sebep olabilecektir. Otomobil kullanırken yoldaki çukurlara ve tümseklere dikkat edilmeli kaldırıma park etmekten kaçınılmalıdır. Sıcak havada ve ağır yükle yüksek sürat yapılmamalıdır. Sıcak havalarda ve ağır yükte araçların yüksek süratte kullanılması halinde fazla ısınan lastiğin soğuması zorlaştıracaktır. Araçta uygun olmayan yüklemeden kaçınılmalıdır. Dengesiz yük dağılımı bazı lastiklerin üzerine fazla yük binmesine ve buna bağlı olarak hızlı aşınmaya sebep olacaktır. Araç ve lastikle ilgili ayarsızlıklar (balans bozukluğu, rot ayarsızlığı vs) giderilmelidir. Söz konusu mekanik ayarsızlıklar sürüş konforu ve direksiyon hakimiyetinin azalmasının yanı sıra lastiklerde düzensiz ve erken aşınmaya neden olacaktır. Araç üreticisi tarafından onaylanmış ebattaki lastik ve jantlar kullanılmalıdır. Lastik ve Jant ebadının birbirine uygun olmasına dikkat edilmelidir. Otomobilin dört tekerleğine aynı ebat yapı ve desende lastik takılmalıdır. Farklı lastik kullanımı özellikle de farklı ebat ve yapıda lastik kullanımı araç ve lastik performansını çok olumsuz etkileyecektir. Üretildiği tarih üzerinden 5 yıl geçen lastiklerin dikkatle kontrol edilip kullanılması gerekir. Eğer üzerinde çatlaklar oluşmuşsa söz konusu lastik kullanılmamalıdır. Tüm lastik supapları iyi durumda, temiz ve kapaklı olmalıdır. Supap kapakları lastiğin içine toz ve benzeri maddelerin girmesini önler. Bijon anahtar somunlarının sıkılığını düzenli olarak kontrol edilmelidir. Bijon anahtar somunlarının gevşek olması durumunda sürüş emniyetinin azalmasının yanı sıra lastikte düzensiz aşınma meydana gelecektir. Lastiğin üzerinde belirtilen hız ve yük limitleri hiçbir şekilde geçilmemelidir. Aksi takdirde çok tehlikeli sonuçlar doğurabilecek lastik arızaları söz konusu olabilir. Lastikler mevsim şartlarına göre kullanılmalıdır. Kış lastikleri -7 ila +7 C sıcaklıkta kullanılacak şekilde üretilmişlerdir. Dolayısı ile kış sezonunda kış lastikleri yaz sezonunda da yaz lastikleri kullanılmalıdır. Mevsim şartlarına göre lastikler değiştirilmez ise fren mesafeleri uzar, yol tutuş düşer, virajlarda savrulma ve kaymalar meydana gelir. Aracınızın güç tüketimi artacağı gibi ses ve gürültü seviyesi de artar. İki haftayı aşan park etmelerde lastik havası 7.5 PSI artırılmalı ve otomobil takoza alınmalıdır.”
Kaynak: İHA