Konya Aydınlar Ocağı Genel Başkanı Dr. Mustafa Güçlü, “Büyük İslâm mücahidi Abdürreşid İbrahim, Rusya Müslümanlarının gür sesiydi” dedi
Konya Aydınlar Ocağı’nın her hafta İl Halk Kütüphanesi’nde gerçekleştirilen “Selçuklu Salı Sohbetleri’nin bu haftaki konusu Özbek Seyyah Abdürreşid İbrahim Efendi’ydi.
Türkistan ve Sibirya’da Rus hâkimiyetinin 1552’de Kazan Hanlığının, 1783’te Kırım Hanlığının yıkılmasıyla birlikte askerî olarak başladığını belirten Dr. Mustafa Güçlü, Rusların Kafkaslar’dan sonra Sabarların ülkesi anlamına gelen Sibirya, Kazak, Kırgız ve Özbek topraklarını da bir bir ele geçirmesiyle daha da güçlendiğini söyledi.
Abdürreşid İbrahim’in 1857’de Rusya’nın Batı Sibirya bölgesinde, Tobolsk ili Tara kasabasında doğduğunu ifade eden Güçlü, medreselerde okuyarak kendini iyi yetiştiren Abdürreşid İbrahim’in İslamiyet’i ve Türklüğü yok etmeye çalışan Ruslarla olan mücadelesinin de 1884’de başladığını aktardı.
“İSLÂM’I JAPONYA’DA RESMİ DİN OLARAK KABUL ETTİRDİ”
Abdürreşid İbrahim Efendi’nin hayatını ve fikirlerini anlatan Güçlü, eğitimde yenilikçi hareketleriyle tanınan Abdürreşid İbrahim’in 1997’de İstanbul’dan başladığı dünya seyahatinde Mısır, Hicaz, Filistin, İtalya, Avusturya, Fransa, Sırbistan, Bulgaristan, Batı Rusya, Kafkasya, Batı ve Doğu Türkistan ve Sibirya bölgelerinde dolaşıp çeşitli temaslarda bulunarak Müslümanların durumunu yakından incelediğini dile getirdi.
Güçlü, sözlerini şöyle sürdürdü: “1900’lerin başlarında Japonya’ya giderek ilk İslam tohumlarını atan Abdürrreşid İbrahim, Doğu Türkistan seyahatinden sonra Japonya’ya tekrar gelerek “Asya Gi Kay” adlı derneği kurar ve 1909’da Tokyo Camii’nin yapılmasını sağlar. Sonra Kore ve oradan Çin’e geçer. 1910’da İstanbul’a tekrar döner ve Osmanlı (Türk) vatandaşlığına geçerek Sırat-ı Müstakim dergisinin düzenlediği Sultanahmet, Ayasofya, Şehzadebaşı Camilerinde vaaz tarzında yapılan konferanslara katılır. İtalyanların işgal ettiği Trablusgarb cephelerinde fiilen çarpıştıktan beş ay sonra İstanbul’a döner ve Eşref Edib’in gayretiyle Âlem-i İslâm adlı hatıratı, İstanbul’da basılır. Avrupa’da katıldığı konferans ve toplantılarda, her fırsatta Rusya Müslümanlarının sesi olur.”
“BÖĞRÜDELİK’TE TALEBE YETİŞTİRDİ”
Âlim Abdürreşid İbrahim’in, 1908’de Sibirya’dan hicretleri için çalıştığı Konya’nın Cihanbeyli ilçesinin Böğrüdelik (Reşadiye) köyüne gelerek 1925 -1933 yılları arasında öğrenciler yetiştirdiğini ve fırsat buldukça İslam dünyasının problemlerini dile getiren eserler kaleme aldığına değinen Güçlü, şöyle devam etti:
“İbrahim Efendi 12 Ekim 1933 tarihinde Japonya’ya tekrar döner. Büyük bir camii açılmasına vesile olduğu Tokyo’daki Camii’nin 1937’de fahri imamlığını yapar. İslâm dininin Japon yönetimi tarafından resmen tanınmasını sağlar. Tokyo’daki Tatar ve diğer Müslümanların çocuklarına din ve tarih dersleri verir. Kazan Tatarlarının, Türkiye’de Harf İnkılâbı yapıldığı için boşa çıkan bir matbaanın harflerini satın alarak Japonya’da kurdukları basım faaliyetlerine destek verir. Birçok Japon’un İslâm dinini seçmesine vesile olur. 17 Ağustos 1944’te Tokyo’da vefat eder. Vefatı İslâm dünyasında büyük üzüntüyle karşılanır, ardından adına anma toplantıları yapılır. ‘Âlem-i İslâm’ başta olmak üzere ‘Asya Tehlikede’ ve ‘Tarihin Unutulmuş Sahifeleri’ adlı eserleri de vardır. Büyük bir seyyah ve âlim olan Abdürreşid İbrahim Efendi’yi rahmetle anıyoruz.”
(Haber Kent)