İstanbul Sanayi Odası Türkiye İmalat PMI’ı Nisan ayında 33,4’e gerileyerek imalat sektöründe belirgin bir yavaşlamaya işaret etti. Covid-19 salgını ve salgının yayılmasını önlemeye yönelik tedbirlerin sonucu olarak şiddetlenen imalat sektöründeki yavaşlama, küresel finansal krizden beri en yüksek oranda gerçekleşti.
İstanbul Sanayi Odası (İSO) Türkiye İmalat PMI (Satın Alma Yöneticileri Endeksi) anketinin Nisan 2020 dönemi sonuçları açıklandı. Eşik değer olan 50,0’nin üzerinde ölçülen tüm rakamların sektörde iyileşmeye işaret ettiği anket sonuçlarına göre, Mart’ta 48,1 olarak ölçülen PMI Nisan’da 33,4’e gerileyerek imalat sektöründe belirgin bir yavaşlamaya işaret etti. Covid-19 salgını ve salgının yayılmasını önlemeye yönelik tedbirlerin sonucu olarak şiddetlenen imalat sektöründeki yavaşlama, 2008 yılındaki küresel finansal krizden beri en yüksek oranda gerçekleşti.
Nisan’da imalatçıların yaygın bir şekilde üretime ara verdikleri görülürken, bu durum hem üretim hem de yeni siparişlerde ciddi yavaşlamalara yol açtı. Her iki göstergede de anketin başladığı Haziran 2005’ten beri en belirgin ivme kaybı gözlendi. Toplam yeni siparişlerdeki azalmanın yanı sıra, salgının küresel ölçekte tüm pazarları etkilemesi sonucu, firmaların yeni ihracat siparişlerinde de sert yavaşlama kaydedildi. Yeni siparişlerdeki yetersizlik, firmaların son dört ayda ilk kez istihdam düzeyini azaltmalarına yol açtı. Söz konusu düşüş son 11 yılın en yüksek oranında gerçekleşti. Nisanda satın alma faaliyetleri azalırken bu durum girdi stoklarındaki düşüşün hızlanmasına katkıda bulundu.
Veriler, Covid-19 salgınının tedarik zincirlerini de önemli ölçüde etkilediğine işaret etti. Anket katılımcıları, bazı tedarikçilerin üretime ara verdiğini, ayrıca girdi temini ve lojistikte sorunlar yaşandığını belirtti. Bunlara bağlı olarak, girdilerin teslimat sürelerinde anket tarihinin en yüksek artışı görüldü. Girdi maliyetleri belirgin bir şekilde yükselmeyi sürdürdü, ancak artış nisan ayında son üç ayın en düşük oranında gerçekleşti. Firmalar genel olarak, girdi fiyatlarında artışa yol açan temel faktörün Türk Lirası’ndaki zayıflık olduğunu belirtti. İmalatçılar, girdi maliyetlerindeki yükselişe nihai ürün fiyatlarını artırarak karşılık verdi. Bununla birlikte, bazı firmaların siparişleri güvence altına almak için fiyatlarda indirimlere gitmesi enflasyon oranının ocak ayından beri en düşük seviyeye gerilemesini sağladı.
İstanbul Sanayi Odası Türkiye İmalat PMI verileri hakkında değerlendirmede bulunan IHS Markit Ekonomi Direktörü Andrew Harker, şunları söyledi: ’’Nisan ayı PMI verileri, Covid-19 salgınının ve salgına karşı devreye alınan sokağa çıkma kısıtlaması önlemlerinin Türk imalat sektörü üzerindeki olumsuz etkilerini ortaya koydu. Üretim ve yeni siparişlerdeki yavaşlamalar, küresel finans krizinin etkilerinin en yoğun hissedildiği dönemdekinden bile daha yüksek oranda gerçekleşti. İş yüklerindeki sert düşüşe bağlı olarak yeni işe alımları sürdüremeyen firmalar, koşulların önümüzdeki dönemde iyileşmeye başlamasını umuyor’’.
SEKTÖRLERİN TAMAMI ETKİLENDİ
Veriler, Covid-19 salgınının Türk imalat sektörünün tamamını güçlü şekilde etkilediğini gösterdi. Takip edilen sektörlerin tamamında faaliyet koşulları yavaşladı ve bu durum Haziran 2019’dan beri ilk kez gerçekleşti. Tüm sektörlerde, nisan ayındaki yavaşlama sektörel PMI serisinin başladığı Ocak 2016’dan beri en yüksek oranlarda gerçekleşti. Üretimin en sert ivme kaybettiği sektör, anket tarihindeki en yüksek oranlı gerilemenin gerçekleştiği giyim ve deri ürünleri sektörü oldu. Tekstil ile elektrikli ve elektronik ürünler sektörlerinde de belirgin hız kaybı yaşandı. Üretimdeki en düşük oranlı yavaşlama gıda ürünleri sektöründe görüldü. Üretim tarafındaki zayıflığa paralel yeni siparişlerde de yavaşlamalar gerçekleşti. Küresel ölçekte yaşanan pazar daralmasına bağlı olarak yeni ihracat siparişleri genele yaygın bir şekilde yavaşladı. İstihdama ilişkin olarak ise kısmi iyimserlik belirtileri gözlendi. Kimyasal, plastik ve kauçuk ürünler sektörü istihdamı artırmayı sürdürürken ana metal ve tekstil gibi diğer bazı sektörlerde nispeten ılımlı işgücü kayıpları gerçekleşti. 10 sektörün tamamında tedarikçilerin teslimat süresi Mart ayına kıyasla daha yüksek oranda arttı. Dört sektörde maliyet enflasyonu hızlandı, metalik olmayan mineral ürünler ve tekstil hariç tüm sektörlerde nihai ürün fiyatları arttı.
Nisan anketi sonuçlarını değerlendiren Harker, ’’Nisan ayında Türk imalat sektörlerinin tamamı, Covid-19 salgınının sekteye uğratıcı etkilerine maruz kaldı. Salgının ilk aşamasında talep yönünden güçlenme sergileyen gıda ürünleri sektörü bile yavaşlama konusunda diğer sektörlere katıldı. Kimyasal, plastik ve kauçuk sektörü göreli olarak güçlü performans gösteren sektörlerden biri oldu ve ikinci çeyreğin başında istihdam üretmeye devam etti’’ şeklinde konuştu.
(İHA)
Kaynak: İHA