Çevre ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum, “Şu ana kadar kamu ve özel sektör eliyle yapılan kentsel dönüşümle, TOKİ konutlarımızla ve yapı denetim sistemimizle ülkemizdeki binaların yüzde 65’ini güvenli hale getirdik. 54 milyondan fazla vatandaşımızı afetlere karşı güvence altına aldık” dedi.

Bakan Kurum, Plan ve Bütçe Komisyonu’nda Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ve bağlı kuruluşların bütçe görüşmelerine katılarak, milletvekillerine sunum yaptı. Kurum, kentsel dönüşümle ilgili bilgi vererek, “Kentsel dönüşüm kapsamında yatırım bedeli 39 milyar TL olan 110 bin konutun dönüşümünü başlattık. Yatırım bedeli yaklaşık 4 milyar TL olan 19 bin 766 konutun yapımını tamamladık ve hak sahiplerine teslim ettik. 30 milyar TL bedelli 85 bin konutun inşa çalışmaları devam ediyor. 98 bin 524 bağımsız bölümü riskli yapı olarak tespit ettik. Bu bağımsız bölümlerden 50 bin 822’sini yıkımını tamamlayarak dönüşüm çalışmalarını başlattık. Toplam büyüklüğü 295 hektar olan 31 alanı riskli ilan ettik. Yine toplam büyüklüğü 4 bin 641 hektar olan 95 alanı rezerv yapı alanı olarak belirledik. Kentsel dönüşümde inşa, kira yardımı, proje ve kamulaştırma gibi pek çok kalemde 6 milyar 800 milyon TL kaynak kullandık. Yapı denetim kapsamında sadece son 2 yılda 102 bin 500 binayı denetledik. Başta Elazığ, Malatya, İzmir ve Giresun olmak üzere doğal afetlerden etkilenen vatandaşlarımıza 165 milyon TL destek sağladık. Yaklaşık 12 milyar TL bedelli 32 bin afet konutunun yapımını başlattık. 3 bin 34 afet konutunu tamamladık. 20 bin 858 afet konutunun yapımı devam ediyor” ifadelerini kullandı.

Kurum şöyle devam etti:

“116 km bisiklet yolu yaptık. 5 bin 737 metrekare gürültü bariyeri yaptık. 287 km bisiklet yolu, 54 bin 478 metrekare gürültü bariyerinin çalışmaları devam ediyor. Bisiklet yolu projeleri için 128 milyon TL, gürültü bariyerleri için yaklaşık 14 milyon TL destek sağladık. Sıfır Atık Projesi kapsamında yaklaşık 11 milyon ton değerlendirilebilir atık topladık ve geri dönüşüme kazandırdık. 11 milyar TL tasarruf ettik. Plastik poşet kullanımını yüzde 80 oranında azalttık. 1 milyar 500 milyon TL tasarruf sağladık. 80 bin ton deniz çöpü topladık. Ülkemize 27 yeni mavi bayraklı plaj kazandırdık. Çevre kirliliğinin önlenmesi amacıyla 30 bin çevre denetimi yaptık. Çevreyi kirleten 4 bin 47 tesise 202 milyon TL idari para cezası uyguladık. Yerel yönetimlerin çevre koruma projeleri için 1 milyar 250 milyon TL destek sağladık.”

İzmir’de depremin ardından hasar tespit çalışmaları yaptıklarını söyleyen Bakan Kurum, “İzmir’de 145 bin 677 bina, 737 bin 291 bağımsız bölümde hasar tespit çalışmalarımızı yaptık. Buna göre ağır hasarlı, acil yıkılacak ve yıkık 647 bina, 4 bin 556 bağımsız bölüm olduğunu tespit ettik. Yine 6 bin 465 az hasarlı, 676 orta hasarlı binamız var. Bugün itibarıyla eşya tahliye çalışmaları biten bina sayısı 136, yıkımı biten ve devam eden bina sayısı 73’tür. 930 personelimizle yürüttüğümüz hasar tespit çalışmaları sonucunda şunu gördük. İzmir depreminde ağır hasarlı ya da yıkılmış binaların ortalama yüzde 30’u 1990-2000 arasında, yüzde 70’i ise 1990 öncesinde yapılmıştır. İzmir’de 2000 yılından sonra yapılan binalarda yıkım da, hasar da tespit etmedik” şeklinde konuştu.

İzmir’de tarihinin en büyük kentsel dönüşümünün başlatıldığını belirten Kurum, “İlk etapta yapacağımız 5 bin konut için projelerimiz hazır. Yıkılan binaların bulunduğu 7 ayrı bölgede dönüşümü bu ay içerisinde başlatıyoruz. İlaveten İzmir Şehir Hastanesi’nin yanında yer alan 1 milyon 380 bin metrekarelik rezerv alanımızda zemin artı 4-5 katı geçmeyen, yatay mimariye ve bölgenin dokusuna uygun yeni konutları önümüzdeki yıl İzmirli kardeşlerimize teslim edeceğiz” diye konuştu.

"ELAZIĞ’DA YILSONUNA KADAR YAKLAŞIK 8 BİN KONUTUN TESLİMİNİ YAPACAĞIZ"

Elazığ’da 2020 yılı başında yaşanan depremde ağır hasarlı, acil yıkılacak ve yıkık 15 bin 382 konut tespit ettiklerini kaydeden Kurum, “Bugün Elazığ’da tarihimizin en büyük ve en hızlı deprem dönüşümünü gerçekleştiriyoruz. Elazığ ve Malatya’da sosyal donatılarıyla beraber toplam 26 bin 123 konut üretiyoruz. Elazığ’da yaptığımız 19 bin 668 konutumuzun inşaatları devam ediyor. Depremden en çok etkilenen Sürsürü ve Bizmişen mahallelerinde yaptığımız 960 konutu 6 ay gibi kısa bir süre içerisinde bitirdik. Yılsonuna kadar yaklaşık 8 bin konutun teslimini yapacak, 2021 yılının ilk yarısında da bütün yeni yuvalarımızı Elazığlı kardeşlerimize teslim edeceğiz. Malatya’da ise 6 bin 81 konutun inşaatlarına süratle devam ediyoruz. Elazığ ve Malatya’da toplam 4 bin 665 köy evi ve bin 382 ahır yapıyoruz” bilgilerini verdi.

"ŞU ANA KADAR ÜLKEMİZDEKİ BİNALARIN YÜZDE 65’İNİ GÜVENLİ HALE GETİRDİK"

Kurum, Türkiye genelinde kentsel dönüşümle ilgili olarak şunları kaydetti:

“2012’den bu yana 59 ilde 568 bin bağımsız bölümün bulunduğu, 269 riskli alanda çalışmalara başladık. 81 ilde riskli 690 bin konut ve iş yerini yeniliyoruz. Riski alanlarda ve yapılarda yer alan 677 bin konut ve iş yerinin yıkım işlemlerini tamamladık. 67 ilde 480 milyon metrekare alanı rezerv yapı alanı olarak belirledik. 33 ilde, 161 kentsel dönüşüm ve gelişim proje alanı ve 11 ilimizde 16 yenileme alanı belirledik. Kentsel dönüşüm için bugüne kadar 15,5 milyar kaynak kullandık. 1 milyon 500 bin bağımsız bölümde ikamet eden 6 milyon vatandaşımızın can güvenliğini teminat altına alacak dönüşüm çalışmalarımız devam ediyor. Yapı denetim sistemimizle 2001 yılı itibarıyla 798 bin binamızı, 6.1 milyon bağımsız bölümü denetledik. Denetimlerimizle yapıların yüzde 40’ını depreme karşı teminat altına aldık. 24 milyon vatandaşımızın depreme dayanıklı konutlarda oturmasını sağladık. Halen 400 bin binanın denetimine ise devam ediyoruz. Kentsel dönüşüm faaliyetlerini de yürüten TOKİ’miz, 18 yıl içinde 180 milyar TL yatırımla ürettiği 975 bin konutla en çok konut üreten kamu kuruluşlarının başında yer alıyor. 4 milyon vatandaşımız TOKİ’nin ürettiği, depreme dayanıklı, sosyal donatıları ve çevre düzenlemeleriyle kaliteli konutlarda oturuyor. Şu ana kadar kamu ve özel sektör eliyle yapılan kentsel dönüşümle, TOKİ konutlarımızla ve yapı denetim sistemimizle ülkemizdeki binaların yüzde 65’ini güvenli hale getirdik. 54 milyondan fazla vatandaşımızı afetlere karşı güvence altına aldık.”

"DEPOZİTO İADE SİSTEMİYLE HER YIL EN AZ 1 MİLYON TON İLAVE ATIĞIN OLUŞMASINI ÖNLEYECEĞİZ"

Depozito iade sistemine ilişkin olarak Bakan Kurum, “Depozito iade sistemiyle yıllık 20 milyar adedi aşan içecek ambalajlarının yüzde 90’ı geri dönüşüme ulaştıracak, her yıl en az 1 milyon ton ilave atığın oluşmasını önleyeceğiz. Katı atık düzenli depolama tesisi sayısını bugün itibarıyla 90’a çıkardık. Bu sayede bin 185 belediyede 65 milyon vatandaşımıza hizmet veriyoruz. Katı Atık Programı ile yerel yönetimlerimize toplam 90 milyon TL destek sağladık. 2020 yılı sonuna kadar 50 milyon TL daha destek sağlayacağız” ifadelerini kullandı.

(Ahmet Umur Öztürk/İHA)

Kaynak: İHA