Merkez Bankası’nın, enflasyonun yükseliş nedenlerini açıkladığı raporunda temel mal grubu fiyatlarındaki ılımlı seyirde Türk lirasındaki değer kaybına karşın, iç talepteki zayıflamanın etkilerinin izlendiği kaydedildi.

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), 2019 yılı Mart ayı ‘Fiyat Gelişmeleri Raporu’nu paylaştı. Raporda özetle bu dönemde temel mal grubu fiyatlarındaki ılımlı seyirde Türk lirasındaki değer kaybına karşın, iç talepteki zayıflamanın etkilerinin izlendiği belirtildi. Ayrıca raporda, tüketici fiyatları üzerinde üretici fiyatları kaynaklı maliyet baskılarının bir miktar arttığı bildirildi.

Enerji enflasyonundaki artışta döviz kuru ve petrol fiyatlarındaki gelişmelerin etkili olduğunun kaydedildiği raporda, şu ifadelere yer verildi:

“Mart ayında tüketici fiyatları yüzde 1,03 oranında artmış ve yıllık enflasyon 0,04 puan yükselerek yüzde 19,71 oldu. Çekirdek enflasyon göstergelerinin yıllık enflasyonundaki yavaşlama devam etmiş, ana eğilimindeki düşük seviyeler korundu. Bu dönemde hizmet yıllık enflasyonu yataya yakın bir seyir izlerken, temel mallar enflasyonundaki yavaşlama eğilimi alt gruplar geneline yayılarak sürdü. Gıda yıllık enflasyonu taze meyve ve sebze fiyatlarındaki belirgin artışa bağlı olarak yükseldi. Enerji enflasyonundaki artışta ise döviz kuru ve petrol fiyatlarındaki gelişmeler etkili oldu.

Mart ayında tüketici fiyatları yüzde 1,03 oranında artmış ve yıllık enflasyon 0,04 puan yükselerek yüzde 19,71 oldu. Bu dönemde B ve C endekslerinin yıllık değişim oranları, sırasıyla 0,76 ve 0,59 puan azalarak yüzde 17,72 ve 17,53 olarak gerçekleşti. Alt grupların yıllık tüketici enflasyonuna katkıları incelendiğinde, bir önceki aya göre enerji ve gıda gruplarının katkılarında sırasıyla 0,22 ve 0,17 puan artış gözlenirken, temel mal grubunun katkısı 0,36 puan düşmüş, hizmet grubunun katkısında ise bir değişim olmadı.

Mevsimsellikten arındırılmış verilerle çekirdek enflasyon göstergelerinin üç aylık ortalamaları yataya yakın seyretti. Bu dönemde ana eğilim hizmet grubunda bir miktar yükselirken, temel mal grubunda düşüş kaydetti.

Mart ayında hizmet fiyatları yüzde 0,59 oranında yükselmiş, grup yıllık enflasyonu 0,07 puan artışla yataya yakın seyrederek yüzde 15,21 oldu. Bu dönemde yıllık enflasyon diğer hizmetler dışındaki alt kalemlerde sınırlı oranlarda düşüş gösterdi. Lokanta-otel grubu yıllık enflasyonu konaklama hizmetlerinde gözlenen baz etkisi kaynaklı olarak gerilemiş, ulaştırma grubu enflasyonundaki düşüşte şehir içi yolcu taşımacılığı öne çıktı. Diğer hizmetler grubu enflasyonundaki yükselişte ise bakım-onarım ile özel okul ücretleri kaynaklı olarak eğitim hizmetleri belirleyici oldu.

Temel mal grubu yıllık enflasyonu Mart ayında 1,30 puan düşüşle yüzde 19,92 oldu. Yıllık enflasyon tüm alt gruplarda gerilemeye devam etti. Bu dönemde dayanıklı mal grubu fiyatları otomobil fiyatları (yüzde 1,48) öncülüğünde yüzde 0,79 düştü. Giyim ve ayakkabı grubunda yeni sezon açılışındaki fiyat artışı bir önceki yılın altında gerçekleşirken, diğer temel mallar grubunda yıllık enflasyon ilaç fiyatlarındaki yükselişe rağmen yavaşladı. Özetle, bu dönemde temel mal grubu fiyatlarındaki ılımlı seyirde Türk lirasındaki değer kaybına karşın, iç talepteki zayıflamanın etkileri izlendi.

Enerji fiyatları Mart ayında yüzde 1,94 oranında arttı. Bu gelişmede döviz kuru ve petrol fiyatlarındaki görünüme bağlı olarak yükselen akaryakıt ve tüp gaz fiyatları (sırasıyla yüzde 4,94 ve 3,81) etkili oldu. Bu gelişmelerle birlikte, enerji grubu yıllık enflasyonu 1,84 puanlık artışla yüzde 16,41 seviyesine yükseldi.

Enflasyon taze meyve-sebze grubunda yükselirken, taze meyve-sebze dışı gıdada geriledi

Gıda ve alkolsüz içecekler yıllık enflasyonu Mart ayında 0,52 puan artarak yüzde 29,77’ye yükseldi. Bu gelişmede, taze meyve ve sebze fiyatlarına bağlı olarak yüzde 41,71’e yükselen işlenmemiş gıda enflasyonu belirleyici oldu. Taze meyve-sebze grubunda yıllık enflasyonun yüzde 70,69’a ulaşması dikkat çekti. Diğer işlenmemiş gıda grubunda ise kırmızı et fiyatlarında artış gözlendi. Mart ayında işlenmiş gıda fiyatları yüzde 0,25 ile ılımlı bir oranda artmış; grup yıllık enflasyonu yüzde 18,69’a geriledi. Özetle, bu dönemde enflasyon taze meyve-sebze grubunda yükselirken, taze meyve-sebze dışı gıdada geriledi.

Yİ-ÜFE

Yurt içi üretici fiyatları Mart ayında yüzde 1,58 oranında artmış, yıllık enflasyon ise yataya yakın seyrederek yüzde 29,64 oldu. İmalat sanayi yıllık enflasyonu sınırlı bir düşüşle yüzde 28,23’e geriledi. Petrol ve ana metal hariç imalat sanayi fiyatlarının mevsimsellikten arındırılmış ana eğilimi ise bu dönemde yükseldi.

Ana sanayi gruplarına göre incelendiğinde, fiyatların alt gruplar genelinde arttığı gözlendi. Enerji grubundaki artışta petrol ürünleri ve elektrik fiyatları belirleyici oldu. Ara malı grubundaki fiyat artışında demir-çelik, tekstil ve kablolama ürünleri; sermaye mallarında ise metal yapı ürünleri, motorlu kara taşıtlarının parça ve aksesuarları ile makineler öne çıktı. Bu dönemde, dayanıksız tüketim malları fiyatları, ilaç, et ve meyve-sebze ürünleri; dayanıklı tüketim malları fiyatları ise mobilya grubu öncülüğünde yükseldi. Sonuç olarak, tüketici fiyatları üzerindeki üretici fiyatları kaynaklı maliyet baskıları bir önceki aya kıyasla bir miktar arttı.”

(İHA)

Kaynak: İHA